SodM onderstreept rol als toezichthouder in dienst van de samenleving
In het jaarverslag 2024 reflecteert Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) op de stappen die het sinds het rapport Groningers boven Gas van de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen, heeft gezet. Ook worden in het jaarverslag de belangrijkste ontwikkelingen omschreven voor de sectoren waar SodM toezicht op houdt: gas, olie, zout, geothermie, windenergie op zee, netbeheer en de nazorg van de steenkoolwinning in Limburg. In het voorwoord benadrukt SodM het belang van onafhankelijk toezicht dat in dienst staat van de samenleving.
Het rapport Groningers boven Gas, uit februari 2023, bevatte conclusies over de gevolgen van de gaswinning in Groningen en de rol van de overheid. De aanbevelingen die hieruit volgden, riepen onder meer op tot het versterken van de positie van de toezichthouder, verder te investeren in kennis en het beter luisteren naar signalen uit de samenleving. Het doel hiervan is om te voorkomen dat in de toekomst dezelfde fouten nog een keer worden gemaakt. De aanbevelingen in het rapport gaan over hoe de ereschuld die Nederland heeft aan Groningen moet worden ingelost. De regering heeft de aanbevelingen overgenomen.
SodM is nu bijna twee jaar actief bezig om deze aanbevelingen uit te voeren. Zo is geïnvesteerd in kennis en werken er bijvoorbeeld bij SodM nu meer mensen met seismologische en geomechanische kennis. Een belangrijke stap in de uitvoering van deze aanbevelingen is de voorbereiding van een nieuwe wet op de rijksinspecties, die naar verwachting dit jaar in de Tweede Kamer wordt besproken. SodM werkt bovendien aan het versterken van de eigen bestuursstructuur om te zorgen voor een meer onafhankelijke positie.
Dialoog burgers
Ook investeert SodM in het ontwikkelen en toepassen van kennis om signalen uit de samenleving te benutten in het werk. Zo gaat SodM onder de vlag van ‘burgerperspectief’ actief op zoek naar de dialoog met burgers, bedrijven en andere belanghebbenden. ‘Toezicht gaat niet alleen over technische veiligheid, maar ook over de gevolgen van mijnbouwactiviteiten voor mensen, voor onze samenleving,’ aldus het directieteam in het voorwoord van het jaarverslag.
De mijnbouwwet en uitspraken van de Raad van State hebben, samen met onderzoek en gesprekken met mensen, duidelijk gemaakt dat veiligheid een bredere benadering vereist. Veiligheid gaat niet alleen over mijnbouwinstallaties en werknemers, maar ook over schade die kan ontstaan en de gezondheid en het welzijn van omwonenden. ‘Welke risico’s zijn nog acceptabel? Die vraag is niet altijd eenduidig te beantwoorden,’ aldus SodM. In aanloop naar een herziening van de Mijnbouwwet, zal SodM concrete adviezen geven over hoe een bredere benadering van veiligheid beter wettelijk geborgd kan worden.
Methaanverordening
In het jaarverslag vermeldt SodM ook haar zorgen over de EU-methaanverordening die vorig jaar van kracht ging. Momenteel is de werkwijze van SodM risico gestuurd. Een dergelijke werkwijze wordt door de methaanverordening onmogelijk gemaakt. ‘Het vereist dan erg veel tijd en mensen, wat niet in verhouding staat tot de omvang van het risico.’ Samen met het ministerie van KGG zoekt SodM naar werkbare oplossingen.
Leren van de lessen uit het verloop van de gaswinning Groningen is een doorlopend proces, aldus het directieteam. ‘Uit al het bovenstaande blijkt dat het leren van de lessen uit de Groningen gasenquête niet met een jaar is gedaan. We blijven ons inzetten voor toezicht dat in dienst staat van de samenleving.’